10 điều cực thú vị về ngôn ngữ Ailen

07.08.2018

10 điều cực thú vị về ngôn ngữ Ailen

Không chỉ vang danh trên thế giới như là một điểm đến đầu tư định cư đầy triển vọng, Ailen còn được biết đến là một cường quốc văn hóa lâu đời, cùng với truyền thống văn học ngôn ngữ dày dặn đáng ngưỡng mộ.

1. Khoảng 30% đến 40% dân số Ailen có thể nói được tiếng Ailen

Ước tính có khoảng 1,77 triệu người nói tiếng Ailen tại Ailen ngày nay. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 140,000 người trong số đó là người bản xứ. Hầu hết mọi người học tiếng Ailen như một ngôn ngữ thứ hai.

2. Ngôn ngữ cũng lan rộng ra bên ngoài Ailen

Tiếng Ailen được mang ra ngoài đảo Ailen bởi làn sóng di cư, chủ yếu tới Đảo Anh và Bắc Mỹ, ngoài ra còn tới Úc, New Zealand và Argentina. Có khá ít người di cư biết đọc và viết tiếng Ailen, nhưng nhiều bản thảo tiếng Ailen được mang sang cả Mỹ. Mỹ là nơi tờ báo đầu tiên ra đời sử dụng một lượng đáng kể tiếng Ailen, có khoảng 18,000 người Mỹ nói tiếng Ailen ở nhà. Tại Úc, ngôn ngữ này cũng được dùng trong báo chí.

3. Tiếng Ailen từng là một trong những ngôn ngữ chính của Newfoundland, Canada

Cuối những năm 1600, người nhập cư Ailen bắt đầu đến vùng Newfoundland để đánh bắt cá và lập nghiệp. Đến giữa những năm 1750 và năm 1830, dòng người Ailen đổ về hòn đảo này ngày càng đông. Đến năm 1815 đã có hơn 19,000 người Ailen ở Newfoundland. Phần đông những người này đều nói tiếng Ailen.

Vào thế kỷ XIX, tuy ngôn ngữ Ailen không còn phổ biến ở Newfoundland như trước, nhưng vẫn còn tồn tại trong phương ngữ địa phương đến ngày nay.

4. Tiếng Ailen thậm chí còn được sử dụng trong không gian vũ trụ

Vào năm 2013, một phi hành gia người Canada có tên Chris Hadfield đã gửi một dòng tweet bằng tiếng Ailen từ Trạm Không gian Quốc tế. Đây là lần đầu tiên tiếng Ailen được sử dụng trong không gian vũ trụ.

5. Người Ailen có truyền thống văn học lâu đời nhất Tây Âu

Những chữ khắc của người Ailen trong bảng chữ cái Ogham bắt đầu từ thế kỷ IV sau Công nguyên.

Ngoài những văn tự này, những văn tự Ailen đầu tiên có niên đại từ thế kỷ VIII sau Công nguyên. Bộ sưu tập cổ nhất của văn học Ailen là “Lebor na hUidre” hoặc “Book of the Dun Cow” có niên đại từ năm 1100 sau Công nguyên.

6. Tiếng Ailen là ngôn ngữ chính thức thứ 23 của Liên minh Châu Âu (EU)

Tiếng Ailen đã trở thành ngôn ngữ chính thức của EU vào ngày 01 tháng 01 năm 2007. Điều này có nghĩa các nghị sĩ thạo tiếng Ailen có thể sử dụng ngôn ngữ này tại Nghị viện Châu Âu và các Ủy ban, tuy nhiên họ phải thông báo trước đến thông dịch viên để những điều họ nói được dịch ra các thứ tiếng khác.

Dù là một trong các ngôn ngữ chính thức của Liên minh Châu Âu, chỉ có các quy tắc theo quy trình lập pháp thông thường mới phải bắt buộc dịch sang tiếng Ailen.

7. Tiếng Ailen là ngôn ngữ với cú pháp lạ Verb – Subject – Object (động từ – chủ ngữ – tân ngữ)

Thông thường, tiếng Anh là một ngôn ngữ có cấu trúc subject – verb – object. Ví dụ, trong tiếng Anh chúng ta sẽ nói “He hit me”. Trong tiếng Ailen, có thể sẽ là “Bhuail sé mé” – dịch sang tiếng Anh theo kiểu word-for-word, bạn sẽ có “Hit he me”.

Cú pháp này có vẻ hơi kỳ lạ đối với người nói tiếng Anh và chỉ khoảng 8% ngôn ngữ trên thế giới sử dụng cấu trúc ngữ pháp này.

8. Cuốn sách yêu thích của bạn có thể có ở Ailen

Rất nhiều tác phẩm văn chương Anh nổi tiếng được dịch sang tiếng Ailen và có mặt ở các hiệu sách tại đây. Ví dụ, một bản dịch tiếng Ailen của tác phẩm “The Hobbit” đã được phát hành vào năm 2011.

Bộ truyện Harry Potter lừng danh cũng đã được dịch sang tiếng Ailen, và tác phẩm kinh điển Game of Thrones cũng được dịch sang tiếng Ailen gọi là “Cluiche na Corónach”.

9. Tiếng Ailen không có từ “Yes” hay “No”

Thường thì những câu hỏi có/ không sẽ hỏi thẳng vào vấn đề nên chúng ta chỉ trả lời “yes” (có) hoặc “no” (không). Nghe rất hợp lý, phải không? Nhưng không đâu. Đây không phải là cách trả lời ở vùng đất của những vị thánh và học giả uyên bác. Khi được hỏi những câu hỏi như vậy, bạn sẽ trả lời bằng chủ ngữ và động từ.

Ví dụ: “Are you going to Jackie’s birthday party tomorrow?” (Ngày mai bạn có đến buổi tiệc sinh nhật của Jackie không?) — “I am.” (Tôi có)

“Does Ireland have dinosaurs?” (Ở Ai-len có con khủng long không?) — “It doesn’t.” (Ai-len không có).

10. Ailen là một ngôn ngữ đang ở trong tình trạng nguy cấp

Tiếng Ailen là một ngôn ngữ tuyệt vời với một lịch sử phong phú. Đây được xem là ngôn ngữ quốc gia và đầu tiên của đất nước Ailen. Tuy việc học ngôn ngữ này là một môn học bắt buộc trong một số trường học của Ailen, theo UNESCO ngôn ngữ này “chắc chắn đang bị đe dọa”.

Ireland có nền văn hóa phong phú đồ sộ kể cả trong quá khứ và cả hiện tại. Nền văn học, ngôn ngữ truyền thống mà người Ailen thời kỳ đầu sáng lập, gìn giữ đã để lại một di sản nhiều màu sắc và điểm tô rực rỡ cho nền văn hóa nước nhà.